عەبدولواحێد محەمەد – مامۆستا
لای هەمووان ئاشکرایە لە هەرێمی کوردستان بۆ خانەنشینکردنی مامۆستایان و فەرمانبەران کار بە یاسای ژمارە ٢٧ ساڵی ٢٠٠٦ دەکرا، ئەو یاسایە لە بنەڕتدا هیچ خەسڵەتێکی مرۆڤانە و ویژدانانەی پێوە نەبوو، بە جۆرێک خانەنشینان دوای بەخشینی بەهاری تەمەنیان بە ڕۆڵەکان و کۆمەڵانی خەڵک، هەر یەکە و بە پێی تایبەتمەندیەکانی خۆیان، بە مووچەیەکی زۆر کەم خانەنشین بوونیان بەراورد بەو مووچەیەی پێش کارکردنیان، بۆ دەکرا، بێجگە لەوە لە هەموو ئیمتیازاتێکیتریش بێبەش بوون، وەک ئەوەی ئەوانە لەم هەرێمە هیچیان نەکردبێت، لە توانجەکانیش گەڕێ کە زۆرجار لێرە و لەوێ وتراوە ئەوانە تازە بە کەڵک نەماون ئیتر خزمەتیان بۆ چییە؟
لێرە مەبەستم خانەنشینە ڕاستەقینەکانە، چونکە بە داخەوە لێرە خانەنشینی سەیر و سەمەرە هەیە نە دەژمێردرێ نە حیساب دەکرێت، ئەمە لە کاتێکدا بە پێی هەموو پێوەرەکان، دەبێت باشترین ژیانیان لە هەموو ڕووێکەوە بۆ فەراهەم بکرێت.
بەهەر حاڵ ئەوە واقیعی ژیانی خانەنشینان بوو، مخابن حکومەتی هەرێمیش لەو بارەیەوە مێشی میوان نەبووە، بە پێچەوانەی ئەو داکەوته ناخۆشەی هەرێم، لە حکومەتی ناوەند، هەموو بیرکردنەوەکان لەسەر ئەوەبوو بارودۆخی خانەنشینان دەبێت باشتر بکرێت و شایانی ئەوە بێت پێیەوە بژین، بۆیە لاگیری ئەوەبوون یاسایەکی تازە دەربکرێت، ئەوەبوو، لە ساڵی ٢٠١٤ یاسای خانەنشینی یەکگرتو ژمارە ٩یان بەرکارکرد، بە پێی یاسای ئاماژە پێکراو لە هەموو ڕووێکەوە ئیمتیازی باش بۆ ئەو بەڕێزانە بەرجەستەکرا، وەک زیادکردنی مووچەکانیان بە ڕێژەیەکی باش، لە پاڵ ئەوە دەرماڵەی بژێوی ژیان و دەرماڵەی بڕوانامەشیان بۆ خرایەسەر، سەرباری ئەوە پاداشتی کۆتایی هاتنی خزمەتیشیان لە ٦ مووچەوە کرایە ١٨ مووچە، واتە گوژمە پارەیەکی باش، شیاو بوو بۆ ئەوەی پڕۆژەیەکی بچوکی پێ بکرێتەوە بۆ باشتر ژیانکردن، یان پڕکردنەوەی ئەو کەموکوڕیانەی لە پێشدا هەیانبووە.
ئەوەی جێگەی نیگەرانی قوڵ بوو، حکومەتی هەرێم بە پاساوی جۆراجۆر نەچووە ژێرباری جێبەجێکردنی ئەو یاسایە، بەوە غەدرێکی گەورەی لە خانەنشینان کرد، هاوکات هەوڵەکان لەلایەن یەکێتی مامۆستایان و ڕێکخراوی خانەنشینان و چەندین ڕێکخراویتر بە ڕێگەی جۆراوجۆر بۆ پیادەکردنی یاساکە بەردەوام بوو.
جێی باسە حکومەتی هەرێم بێ باکانە و بە هێچ جۆرێک ناڕەزاییەکانی لەبەرچاو نەگرت و نەهاتە پێش، تا دواجار خانەنشینان لە ساڵی٢٠٢٢ پەنایان بردە بەر دادگای فیدراڵی، دادگاش دوای دادبینی، بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی یاسای بەرکاری هەرێم ژمارە ٢٧ی ساڵ٢٠٠٦ی دەرکرد، لە بەرامبەردا لە قازانجی خانەنشینانی هەرێم بڕیاری ئەوەیدا، یاسای یەکگرتو ژمارە ٩ی ساڵی ٢٠١٤ وەکو خۆی جێبەجێبکرێت، لێ لەگەڵ ئەوەشدا حکومەتی هەرێم خۆی لە بڕیارەکە نەبان کرد و پشت گوێی خست، بەوە درێژەی بەو غەدرە گەورەیەدا کە زیاتر لە ١٠ ساڵە کردوویەتی، تا مانگی حەوتی ٢٠٢٤ لە ژێر ڕۆشنایی بڕیاری دادگا و پێداگیری خانەنشینان و بە ناچاری بەشێکی یاساکەی پیادە کرد، لە سەرەتای ٢٠٢٥یش، لە ژێر فشاری وەزارەتی دارای عێراق، هەرێم چووە ژێرباری بەرکارکردنی تەواوی یاساکە بە وردەکاریەوە.
ئێستا هەموو خانەنشینان ئەو پرسیارانە دەکەن:
١-بۆچی ئەو ١١ ساڵەی تێپەڕی، یاسای ژمارە ٩ تان نەخستە بەرکار، ئەو هەموو زەرەر و زیانەتان لە ئێمەدا کە هیچ کەمتر نییە لەوەی ٤٤ مووچەتان لێ پاشەکەوت کردین و ١٦ مووچەشتان پێنەداین؟
٢-لە بری چی بۆ پاداشتی کۆتایی خزمەت تەنها ٦مووچەی ڕووتتان لە بری ١٨ مووچە پێداین، ئەکید پێتان زۆر بووە یان وتوتانە ئەوانە هەر دەمرن پارەیان بۆچیە، ئەو پارە بۆ ئێمە و مندارە ورتکەکانمان باشە.
٣-پێمانوایە نان و غەدرتان خواردووە و ڕاهاتوون لەسەری، قابیلە نەزانن لە ١/٢/٢٠١٦ەوە بەرزکردنەوەی مووچەتان بە نایاسایی ڕاگرتووە کە بەشی زۆرمان شایانی ٢ تا ٣ بەرزکردنەوەی مووچەین، بە پارە بۆ هەر یەکێکمان دەکاتە١٠٠ تا ١٥٠ هەزار دینار بەر مەبنای ئەوە زیانێکی زۆر بە مووچەی خانەنشین بوونمان دەگات؟
٤-دەبێ ئاگاداری ئەوە بن ئێمەی مامۆستایانی کورد، لە کەرکوک و خانەقین و موسڵ واتە ناوچە دابڕێنراوەکان، لەبەر کوردبوونمان بەشی زۆرمان دوای پرۆسەی ئازادی واتە ٢٠٠٣ دامەزراوین، ئێستا کە خانەنشین دەبین، مووچەی زۆر کەممان بۆ دەردەچێت، چی دەبوو ئەگەر خزمەتی سەربازی و بڕوانامە بە دەست هاتووەکانمان و بەرزکردنەوەی مووچەمان بۆ هەژمار بکرابا؟
بە بڕوای خۆم ئەو پرسیارانە و هیتریش، دەهێنێت، ئەو خەباتەی بۆ جێبەجێکردنی یاسای ژمارە ٩ کرا، ئێستا دەبێت درێژە بەو خەباتە لەسەر هەموو ئاستەکان بدرێت، بۆ ئەوەی ئەو مافانەی سەرەوە و ئەو پێدراوە یاساییانەی زەوتکراوە بگێڕدرێتەوە، وەک ئاشکراشە ماف دەسەندرێت، نادرێت.
